باشگاه اندیشه آزاد

باشگاه اندیشه آزاد فضایی است برای گفت‌وگو، تفکر و تبادل تجربه میان کسانی که به قدرت خرد، مطالعه و پرسشگری باور دارند. ما در جنوب سوئد گرد هم می‌آییم تا درباره‌ی کتاب‌ها، ایده‌ها و دیدگاه‌های گوناگون گفت‌وگو کنیم — آزادانه، بدون قضاوت و با احترام متقابل.

ما گروهی آتئیست (بی‌دین) هستیم که باور داریم معنا و اخلاق می‌تواند از خرد، علم و تجربه‌ی انسانی برخیزد، نه از ایمان یا تعالیم دینی. با این حال، درهای گفت‌وگو در باشگاه اندیشه آزاد به روی همه‌ی انسان‌ها، با هر باور یا بی‌باوری، باز است. هدف ما گفت‌وگوست، نه قضاوت؛ فهمیدن است، نه متقاعد کردن.

در نشست‌های ما کتاب‌های فلسفی، علمی و ادبی خوانده می‌شود و درباره‌ی پرسش‌های بنیادین زندگی — از منشأ اخلاق تا مفهوم آزادی — به گفت‌وگو می‌نشینیم.

باشگاه اندیشه آزاد جایی است برای اندیشیدن، شنیدن و گفتن — جایی که خرد و احترام، جایگزین تعصب می‌شوند

گفت‌وگو درباره‌ی کتاب دنیایی که من می‌بینم – آلبرت انیشتین

در نخستین نشست تابستانی، اعضای باشگاه اندیشه آزاد در یکی از کافه‌های دنج و آرام شهر لوند گرد هم آمدند. کتاب مورد بحث این جلسه، دنیایی که من می‌بینم از آلبرت انیشتین بود؛ اثری که در آن دانشمند بزرگ، فراتر از فیزیک، درباره‌ی معنای زندگی، اخلاق و جایگاه انسان در جهان سخن می‌گوید.

گفت‌وگو با پرسش جالبی آغاز شد: «آیا انیشتین واقعاً مذهبی بود، یا فقط در برابر عظمت طبیعت احساس شگفتی می‌کرد؟» اعضا دیدگاه‌های مختلفی داشتند؛ برخی از انیشتین به عنوان نماد معنویت بدون دین یاد کردند، در حالی که دیگران بر جنبه‌ی علمی و خردگرای او تأکید داشتند.

در میانه‌ی جلسه، بحث به موضوعاتی چون اخلاق انسانی بدون ایمان مذهبی، «مسئولیت فرد در برابر جهان» و «زیبایی در نگاه علمی به هستی» کشیده شد. در پایان نشست، اعضا توافق کردند که در جلسه‌ی بعدی کتاب پشت سر نهادن خدا اثر ریچارد داوکینز را مطالعه و بررسی کنند، تا گفت‌وگو از نگاه فلسفی به دیدگاه علمی درباره‌ی آتئیسم پیوند بخورد. نشست با گفت‌وگوهای دوستانه و چای داغ به پایان رسید. 🌿

گفت‌وگو درباره‌ی کتاب پشت سر نهادن خدا – ریچارد داوکینز

نشست دوم باشگاه در کتابخانه‌ی خانگی یکی از اعضا در مالمو برگزار شد. هوای خنک سپتامبر، فضای صمیمی و روشن اتاق، و حضور چهره‌های جدید، حال‌و‌هوایی پر از انرژی به جلسه داده بود

در آغاز، بخشی از فصل نخست کتاب با عنوان این همه خدا! خوانده شد و گفت‌وگو پیرامون چگونگی پیدایش خدایان و باورهای ماورایی در طول تاریخ شکل گرفت. شرکت‌کنندگان درباره‌ی نقش ترس، ناآگاهی و نیاز به معنا در پیدایش دین‌ها صحبت کردند. یکی از اعضا گفت:

«ما با طرح پرسش، از خدا فاصله نمی‌گیریم؛ بلکه به حقیقت نزدیک‌تر می‌شویم»

بحث اصلی جلسه بر محور اخلاق بدون خدا و اینکه انسان چگونه می‌تواند نیک‌زیستی را از راه خرد، همدلی و تجربه کشف کند، ادامه یافت. در پایان، چند کتاب دیگر از داوکینز، برتراند راسل و کارل ساگان معرفی شد تا در نشست‌های آینده بررسی شوند. قرار شد جلسه‌ی بعدی در ماه اکتبر در شهر هلسینگبورگ و با محوریت تاریخ و تمدن بشری برگزار شود

گفت‌وگو درباره‌ی کتاب دایرةالمعارف تاریخ عمومی جهان – روژه و فرانسواز کاراتینی

نشست سوم در یک کافه ی کوچک در هلسینگبورگ برگزار شد. اعضا در فضایی آرام و دوستانه، با فنجان‌های قهوه و دفترچه‌های یادداشت، به بررسی کتاب دایرةالمعارف تاریخ عمومی جهان پرداختند. این کتاب به‌خوبی نشان می‌دهد که چگونه انسان از دل تاریخ و باستان‌شناسی، خود را شناخته و تمدن را ساخته است — بی‌آنکه نیاز به تفسیرهای ماورایی داشته باشد

در آغاز، یکی از اعضا خلاصه‌ای از فصل مربوط به «علوم کمکی تاریخ» را خواند و درباره‌ی نقش باستان‌شناسی در بازسازی واقعیت گذشته توضیح داد. بحث‌ها به سمت تفاوت میان افسانه و تاریخ مستند، و نقش ذهن انتقادی در جداسازی واقعیت از اسطوره پیش رفت. چند نفر از اعضا معتقد بودند که مطالعه‌ی علمی تاریخ، ذهن انسان را از قید خرافه آزاد می‌کند و ما را درک‌پذیرتر نسبت به جهان و انسان می‌سازد

در پایان، قرار شد نشست ماه نوامبر با موضوع آزادی اندیشه در فلسفه‌ی مدرن برگزار شود و چند کتاب پیشنهادی مانند آثار اسپینوزا و جان استوارت میل نیز در فهرست مطالعه‌ی گروه قرار گرفت. نشست با خنده و گفت‌وگوی آزاد درباره‌ی تجربه‌ی زندگی در جوامع سکولار به پایان رسید